Wijze van pensioen opbouw achterhaald

Natuurlijk moet je zorgen voor je oude dag, want ervaring leert dat mensen boven de 70 jaar niet altijd meer goed kunnen werken en dus financieel iets op zij moeten hebben gelegd om nog leuk te kunnen leven. De AOW uitkering op dit moment is geen vetpot en ik heb mijn bedenkingen of ik op mijn pensioen leeftijd (nog ruim 35 jaar verder) nog wel een AOW krijg. De manier waarop wij met zijn allen pensioen opbouwen is volgens mij alleen wel erg achterhaald.

Tot twintig jaar geleden werkte je vaak 40 jaar bij dezelfde baas, die volgens een voorgeschreven CAO ook netjes voor jouw pensioen zorgde in een voorgeschreven pensioenfonds. Elke maand werd er geld van je bruto loon afgehouden en daarvoor werd je pensioen opgebouwd. Het pensioenfonds belegde deze ontvangen gelden en keerde een deel hiervan weer uit aan mensen die recht hadden op een pensioen uitkering. Prima opzet, tot dat de arbeidsmarkt ging veranderen.

Opeens gingen mensen veranderen van baan. En soms zelfs binnen een andere CAO of – nog erger – bij een bedrijf die niet onder een CAO viel. Nu klopte het plaatje van 40 jaar werken en pensioen opbouwen opeens niet meer. Pensioenfondsen bedachten toen dat je waarde vanuit je vorige pensioen kon overdragen naar je nieuwe pensioenfonds. Uiteraard na aftrek van kosten, zodat je uiteindelijk een flink deel van je eigen opgebouwde vermogen moet afstaan aan het pensioenfonds.

Nog mooier is dat de werkgever die je vervolgens aannam verantwoordelijk was voor het eventueel bijstorten van het gat dat kan ontstaan als je waardeoverdracht niet voldoende blijkt te zijn. Uit eigen ervaring kan ik je melden dat het niet prettig is als je hier mee geconfronteerd wordt. “Betaalt u even x duizend euro bij meneer de werkgever, want u heeft een werknemer die zijn pensioen wil overdragen.” Ik was vanaf dat moment al overtuigd van het feit dat de wijze waarop wij pensioen hebben geregeld in Nederland ver achterhaald is. Welke werkgever zit hier nu op te wachten? Over het laten groeien van de werkgelegenheid gesproken…

Nu is er sinds tien jaar nog een andere beweging gaande. Veel mensen die worden ontslagen kiezen voor het bestaan als ZP’er. Dat wil zoveel zeggen als het uitvoeren van je dagelijkse werkzaamheden, maar hiervoor geen loon in dienstverband ontvangen maar een factuur sturen. Deze mensen dragen geen pensioen meer af, waarbij ze dit (vaak) in het verleden wel deden. Pensioenfondsen in branches als de bouw en logistiek gaan hier volgens mij flink problemen mee krijgen.

Ondanks dat pensioenopbouw niet volgens het overslag stelsel werkt (zoals AOW wel het geval is), kan ik mij niet inbeelden dat een pensioenfonds heel blij wordt van dit beeld: als aan de ene kant X binnenkomt aan pensioen afdrachten en aan de andere kant Y eruit moet als uitkeringen, gaat het scheef lopen als Y groter is dan X. Met de vergrijzing in aantocht en het (blijvend) groeiende aantal ZP’ers is dit scenario niet ondenkbaar.

En wat te bedenken als een pensioenfonds een belegd vermogen liquide moet maken. Dat betekent verkoop van bijvoorbeeld aandelen op de beurs. Als genoeg pensioenfondsen dat maar doen gaan aandelenkoersen vanzelf dalen. Ergens heb een vermoeden dat het belegd vermogen dan opeens ook minder waard gaat worden.

Moeten we dan geen pensioen meer opbouwen? Natuurlijk wel. Maar waarom niet gewoon een “pensioenrekening” die je vanaf je 18e jaar automatisch krijgt. Iedere werkgever die je vervolgens hebt stort hierin een tussen jou en de werkgever overeengekomen % van je bruto inkomen. Of als je ZP’er / ondernemer bent stort je hier (niet verplicht) een bepaald bedrag in. Deze rekening is geblokkeerd tot je 60e jaar en over het geld dat je hierop stort hoef je geen inkomstenbelasting over te betalen. Wel wordt de rekening afgetopt op maximaal 10.000 euro dat je hier jaarlijks op kunt storten. Zo houd je het voor iedereen een beetje eerlijk.

Deze pensioenrekening wordt beheerd door De Nederlandsche Bank en zij belegt hiermee in risico-mijdende beleggingen, zoals obligaties. Je maakt jaarlijks een rendement van 2-3% en daarmee kun je op je 60e een prima pre-pensioen uitkeren. Wil je nog even doorwerken – omdat je geen AOW krijgt op die leeftijd – kun je het uiteraard ook uitstellen tot dat je werkelijk met pensioen gaat. Zo geldt dat werknemer, ZP’er en ondernemer de vrijheid krijgen om zelf voor hun pensioen te zorgen. Maar er is ook een waarborg gemaakt voor een goede oude dag.